Hakikat yolculuğunda zamansız bir doğru yol rehberi: İ lahi Komedya
Yolunu kaybetsen de umudunu kaybetme
“Yaşam yolumuzun ortasında karanlık bir ormanda buldum kendimi, çünkü doğru yol yitmişti.”
Doğru yoldan saptığını hissetmeyen, Tanrı’yı unutarak uykuya dalmış her insanın içinde kaybolduğu, kimi zaman çıkış yolunu bulduğu kimi zaman bulamadığı karanlık bir ormanı vardır.
“Ben kimim, ne yapıyorum, ne için varım yapmam gereken en doğru şey ne?” çığlıklarına karşılık çıkılması gereken uzun yolculuk bu karanlıklar ormanında başlar. Karanlıktır çünkü insanlık iyiyi, güzeli ve doğruyu bulmak için önce kötünün ve yanlışın ne olduğunu deneyimlemiş, günah işlemiştir. Işıktan ayrılarak yanılgılar ormanına düşüp kaybolmuştur. Bir tür uyku mahmurluğunun eseridir bu kayboluşu. Gözleri doğruyu seçemeyecek kadar uykuya açtır, bu yüzdendir yanlış olana meyli. Oysa bir gün ışığa ulaşacak, doğruyu seçecektir. Ama bunun için önce karanlıklar ormanından geçerek önceki yanlış tercihlerinin bedelini ödemesi, kendi cehennemini yaşaması, neden gerçekten bir kez daha yanlış yapmaması, gerektiğini öğrenmesi gereklidir.
Karanlık orman iyi ve güzeli ararken duyulan kaygıları, hissedilen korkuları, yanlışlara çıkan yolları, acı veren kötü deneyimleri, yani kısacası insanın kendi yolunda neyin olmaması gerektiğini sembolize eder. Bu kimine göre zevk ve eğlence düşkünlüğü, aldatmak, savurganlık, kimine göre ihanet, hırsızlık, haksızlık, yalancılık gibi erdemli olmayan davranışlardır. Herkesin karanlık ormana düşme sebebi farklıdır. Ortak olan tek şey kişinin kaybolduğu ormandan çıkmasını sağlayacak olanın umut olmasıdır. Yolunu kaybetse de umudunu kaybetmeyen insanın kendi öz kurtuluşu için hala bir şansı vardır.
Bireyin içsel arayışı, varoluşunu sorgulaması, iyi ve güzel araması, bu hayatta ve ebedi hayatta mutluluğa ulaşmak istemesi karanlığı aydınlatacak olan yoldur ve bu yol ancak o ışığa kavuşa bilme umudu taşıyanların önünde belirir.
Dante’nin Cehennemi’nin girişinde bahsettiği, kaybolduğunu belirttiği karanlık orman da böyledir. Sonsuza dek karanlık kalması için ise hiç ümidin kalmamış olması gerekir. Oysa Dante’nin gördüğü bir ışık vardır. Bu Tanrı’nın yol gösterici ışığıdır, doğru yolu bulmak için izlemesi gereken rehberdir.
Her yol bir rehbere ihtiyaç duyar.
“İyiliğin için peşimden gel, rehberin olacağım, buradan alıp, öncesi sonrası olmayan bir yere götüreceğim seni.”
Dante’nin karanlık ormanının girişinde hissettiği korku ve aydınlığa çıkma konusunda içine düştüğü başaramama kaygısına karşılık yolun bir kısmını onunla birlikte yürüyecek bir rehberi vardır: Vergilius… Aklın ve mantığın sembolü… Dünyevi tutkuları aşan, kötülüklerden uzak, mutluluğa ulaşabilmek için gerçek bir yol gösterici…
Vergilius her insanın kendi karanlığından çıkmak istediğinde yardımına koşan içsesidir. Gerçek mutluluğu ararken uzak durması gereken yanlışları, sapılmaması gereken yolları söyleyen rehberdir. Çıktığı her yolda ihtiyacı olan desteğidir. Çünkü hiçbir yol rehbersiz yürünmez. Doğru ve erdemli bir yaşamın yolu doğru bir yol haritasından geçer. Bunu sağlayacak olan da akıl ve mantıktır.
“Bir şehirden diğerine gitmek için gerekli olan doğrudan ve düzgün bir yoldur, başka bir tanesi yolu uzatır, farklı yollar da ya biraz uzaklaştırır ya da biraz yakınlaştırırlar. İnsan hayatında da ilerleme aynı şekildedir, bazı istikamet en doğru olandır, bazısı da tamamen yanlıştır, bazısı biraz doğrudur, bazısı biraz yanlıştır. Doğru yürümeyi bilen biri yolun sonuna ulaşır ve huzura erişir.”
İnsan doğası gereği istek ve dürtülerine yenilmeye, yanlış yola sapmaya meyillidir. Yanlış yaptığını anlaması ya da hata yapmaması içindir bir rehbere olan ihtiyacı. Mantığın izinden gitmek de onu hayatındaki ve yolundaki tehlikelerden koruyacaktır.
“Eğer yaşamak canlı olmaksa, insanlarda yaşamak mantık kullanmaksa , mantık kullanmak insan olmaktır, böylece onu kullanmaktan uzaklaşmak var olmaktan uzaklaşmaktır, sonuçta ölü olmaktır. Hayatın amacını düşünmeyen insan, aklını kullanmaktan vazgeçmiş olmaz mı? (s. 33-34-35-36).
Alighieri Dante ( 2023 ). İlahi Komedya, Destek Yayınları, İstanbul
Salutatorium 
Yorum bırakın