Kant’ın gençlik çağı için önemli noktalardan birisi de şudur. Gençliğinde o, henüz Leibniz’den gelen ve 18. Yüzyıl boyunca sürüp giden optimizmin(iyimserlik) yolu üzerindedir; ona göre, gerçekliğin bütününde yüksek bir uyum egemendir. Eğer biz, tanrı tarafından yaratılmış olan evrende yetkin olmayan, kötü, yıkıcı, amaçsız şeylerle karşılaşıyorsak; bu kusurlarla amaca uygun ve iyi olan arasında bir uzlaşmazlık, bir karşıtlık görüyorsak, bu bizim görüş açımızın sınırlı olmasındandır. Bütün içinde, kötünün de iyi gibi gerekli ve anlamlı bir yeri vardır. Evrenin ölçüsüz zenginliği, sonsuz çeşitliliği; sevinç ve acı, sağlamlık ve hastalık, tamlık ve eksiklik gibi bütün karşıtların var olmasını gerektirir. Aslında tanrı, evrendeki eksiklikleri ve kötülükleri, bütünün zenginliğinin işareti olarak gerekli görmüştür. Evrenin büyük oluşu, oluşan tükenmeyen sonsuz bereketliliği içinde, yok olmanın, ölüm ve yıkıcılığın her türünü-tıpkı hayatın, sayısız biçimlerde ortaya çıkan oluşunun, sayısız uyumlu sistemlerin doğuşunu içine aldığı gibi- kuşatır, içine alır. Kant der ki: Evrendeki bir yapının çökmesine, “doğanın bir kaybı gözüyle ile bakıp üzülmemeliyiz; çünkü doğa, zenginliğini, bir tür savurganlıkla göstermek ister.”
Kant evrende her şeyin, her varlığın kendi yerini bulduğu, bütün eksiklikleri aşan bir uyumdan söz eder. İnsan alanında ortaya çıkan kötü de, bütündeki uyum bakımından gereklidir; insan varlığının zenginliğidir. Gerçek olan her şeyin, evrenin yetkinliğinde bir payı vardır. Evreninin basamaklı yapısında, duyguların ve eğilimlerin akıldan ağır bastığı varlıklar olduğu gibi; aklın, eğilimleri, hak ve ahlak yasalarına göre yönettiği varlıklar da vardır. Bütün her şey kendi yerini bulur; bütün, tanrının istediği bir şey olarak, iyidir.Sayfa(35)
Heimsoeth, Heinz(2007). Kant’ın Felsefesi, Doğu Batı Yayınları, Ankara (Çev. Takiyettin Mengüşoğlu)
Salutatorium 
Bir Cevap Yazın