Yaratıcı Sanat
“Bu noktada sanata ilişkin doğaya uygunluk düşüncesi kendi kendisini çürütür ve doğacılığın hiç hesap vermediği bir ilkeye bağlı olduğu, diğer bir deyişle imgelemin o saf a priori edimiyle doğanın idealleştirdiği keşfedilir. Bu hakikatin kabul görmesi bizleri sanatsal yaratıcılığın en son safhasına taşır ve bu safha daha iyi bir isim bulunamadığı için yaratıcı sanat (imaginative art) olarak adlandırılır: Yaratıcı sanat, imgelemin özerkliği ve kendi kendine yeterliliğinin haklı çıkarıldığı ve doğaya uygun unsurun yeni baştan özümsendiği bir sanattır. Mermerden bir Afrodit ilk elde mermer üzerinde bir motiftir; çünkü kütlesinin dengesine göre düşer ya da dik durur. Ayrıca hatlarının oluşturduğu bir ahenk, bir surettir o, zira sanatçının kadın vücudunda gördüğü motifi yeni baştan yaratır. Mermer, her suretin yapması gerektiği gibi o motifi idealleştirir ve şimdiye değin doğaya uygun bir sanat eserinden farkı yoktur. Farklılık gösterdiği yer, bilinçli olarak idealleştirdiği yerdir. Sanatçı, büst yaparken kendisine engel olmadığından onu idealleştirir; ama taklit ettiğini düşünür, Afrodit’in büstünü yaparken onu idealleştirdiğinin farkındadır. Bu bilgi sayesinde sanatçı kendisini, yapmacıklık olarak adlandırdığımız esaretten arındırarak idealleştirmeye doğru yönelir. Portre ressamının bilinçsizce göz çukurunun, burun profilinin, ağzın duruşunun şeklini değiştirmesine neden olan yapmacıklığı vardır ve onun bu yapmacıklıkları doğaya uygun olarak görülen doğaya uygun her sanat eserinin kusursuzluğunu belli ölçüde bozar. Gel gelelim, yaratıcı sanat eserinde bu yapmacıklıklar artık engel olmaktan çıkarak ilhama dönüşürler. Sanatçı malzemesinin yapamayacağı şeyleri yapmasını sağlamaya çalışmak yerine malzemesinin neyi yapabileceğini ortaya çıkarmakla malzemesine hükmettiği için her daim başka yapmacıklıklar ortaya koyacağından dolayı yapmacıklıklarını ortadan kaldırmakla değil, onları birer meziyete dönüştürmek ve bu yapmacıklıkların güzelliklere dönüştüğü hayali şekiller ortaya atmakla onlara hükmedebilir” (s. 82-83).
Collingwood, R. G. (2011). Kısaca Sanat Felsefesi, (çev. Talip Kabadayı), BilgeSu Yayıncılık, Ankara.
Salutatorium 
Bir Cevap Yazın