İbrahim, Üç Melek ve İshak’ın Kurban Edilişi

flavian palace

İbrahim, Üç Melek ve İshak’ın Kurban Edilişini gösteren bir mozaik, 6. yüzyıl, Ravenna

“İbrahim bir gün Mamre meşeliğinde, gündüz sıcağında, çadırın önünde oturmaktaydı. Tanrı göründü. İbrahim başını kaldırdı, baktı ki üç adam duruyor ayakta. Onlara doğru koşup secdeye geldi. Sonra çadıra koşup, körpe bir buzağıyı getirdi; çabucak pişirmesi için hizmetçiye verdi. Konukların önüne ayran, taze süt ve pişmiş buzağıyı koydu. Melekler İbrahim’e Sara’nın nerede olduğunu sorunca, ‘Çadırda’ dedi. Konuklardan birisi bunun üzerine şöyle konuştu: ‘Bir yıl sonra yine geleceğim. O zaman karın Sara’nın bir çocuğu olacak.’

degelder_abraham3engelen

Meleklerin Ziyareti, Arent de Gelder, 1680-85

Tanrı ayrıca İbrahim’e, karısının adının artık Saray değil, Sara olacağını, onu mübarek kılacağını, kendisine ondan bir çocuk vereceğini muştuladı. Secdeye gelen İbrahim güldü içinden ve kendi kendine: ‘100 yaşında bir adamla 90 yaşında bir kadının nasıl çocukları olur ki?’ diye sordu, ‘Hiç olmazsa, İsmail yaşasa bari’ dedi. Tanrı da ‘Karın bir çocuk verecek sana, adını İshak koyacaksın. İsmail için de dileğin kabul oldu’ (İsmail, İbrahim’in cariyesi Hacer’den olma çocuğudur) diye cevap verdi. Sara ise, konuşanın ardında, çadırın kapısında söylenenleri gülerek dinliyordu. Tanrı, verdiği söz üzerine Sara’yı ziyaret etti ve onda, sözünü gerçekleştirdi. Gebe kalan Sara, İbrahim’e bir çocuk verdi. İbrahim çocuğun adını İshak koydu.

Tanrı, İbrahim’i sınamak istedi. Ona bunca sevdiği oğlu İshak’ı alıp Moriya topraklarına gitmesini, orada göstereceği bir dağın üzerinde onu yakarak kurban etmesini buyurdu. Sabah erkenden kalktı İbrahim. Eşeğini semerledi. Oğlu İshak’la iki uşağını yanına aldı. Ateş için odun kestikten sonra Tanrı’nın bildirdiği yere doğru yola çıktı. Dağın eteklerine geldiklerinde, İbrahim uşaklarına eşeklerle birlikte orada kendisini beklemelerini, dua edip geri döneceğini söyledi. Ateş için hazırladığı odunları oğlu İshak’ın sırtına yükleyerek dağın tepesine çıktı. Elinde ateşle bıçak vardı. İshak babasına kurbanlık kuzunun nerede olduğunu sorunca İbrahim ‘Yahve Yire’, ‘Tanrı, kurbanlık kuzuyu kendisi sağlar,’ dedi.

isaac

İshak’ın Kurban Edilişi, Rembrandt van Rijn, 1606-1669

Tanrı’nın bildirdiği yere vardıklarında İbrahim bir sunak yaptı. Sunağın üzerine odunları yerleştirdi. Sonra, oğlu İshak’ı bağlayarak odunların üstüne koydu. Bıçağı eline aldı, oğlunun boynunu vurmak için kaldırdığı an, gökten gelen Tanrı meleği: ‘İbrahim, İbrahim!’ diye seslendi. ‘Dokunma çocuğa! Kötülük yapma ona, Tanrıdan korktuğunu gördüm artık. Çünkü biricik oğlunu esirgemedin ondan’ dedi. Gözlerini yukarı kaldıran İbrahim, az ileride, boynuzları bir çalıya takılmış bir koç gördü. Koçu alıp oğlunun yerine kurban etti.” (s. 146-150)

Cömert, Bedrettin (2006). Mitoloji ve İkonografi, De Ki Basım Yayın, Ankara.

Philippe_de_Champaigne_-_Le_sacrifice_dIsaac