Asabiyenin Döngüsü
“İbni Haldun düşüncesinde ‘asabiye’ ile ‘umran’ (uygarlık) kavramları arasında yakın bir ilişki gözlenir. Gerek herhangi bir sınırlı toplulukta ve gerekse bütün bir toplumda iktidarı ele geçirebilecek potansiyel güce sahip olmak, iktifarı ele geçirmek ve sürdürmek için asabiyeye ihtiyaç duyulmaktadır. İbni Haldun’un belki de toplumsal araştırmalar alanında bıraktığı en büyük miras asabiye kavramıdır. Asabiyenin bizzat kendisi, iktidarı ele geçirmede önemli bir etken olduğu kadar, iktidarın ele geçirilmesi sürecindeki kuvvet kullanmaları da asabiyenin gelişimine katkı sağlamaktadır.
Aynı soydan gelenler arasında görülen ve ‘kollektif aksiyon gücü’ olarak da ifade edilebilecek olan asabiye bağının en güçlü olduğu sosyal birim, çöl ve sahralarda yaşayan bedevi-barbar topluluklardır…
… Devletin kurulması ve ilk zamanlarda korunması için kaçınılmaz olan asabiye bağı bedevi-barbar toplumlarda kuvvetli iken devletin kurulması, kararlılık ve sağlam bir düzen kazanması, uygarlık olarak en görkemli meyvelerini vermesi sürecinde giderek zayıflar ve hatta bir dönem sonra siyasal iktidarın yürütülmesinde ihtiyaç dahi duyulmayabilir.
Öte yandan, İbni Haldun düşüncesinde, ‘umran’ın izlediği çizgi ise, ‘asabiye’nin izlediği çizgi ile ters bir yönde gelişir ve ilerler. Yukarıda açıklandığı üzere, göçebe barbarlığı ile başlayan uygarlık yolculuğu, köylü-kentli kültüründen geçerek büyük kentlerin bilim ve sanatlarına kadar uzanır ve bu noktada zirveye ulaşır. Asabiye ise, işte o tepe noktasında, yani uygarlığın meyvelerini vermeye başladığı zirvede, gücünü ve kuvvetini kaybetmeye başlamıştır. Asabiye için gelinin bu nokta artık sonun başlangıcıdır. Zayıflayan, güçten ve takatten kesilen asabiye, yerini daha güçlü, yeni bir asabiyete bırakacak ve asabiyenin yeni döngüsü başlayacaktır. Bu tekrarlar ise tarih boyu sürüp gidecektir” (s. 40-42).
Andıç, Fuat, Andıç Süphan ve Koçak, Mustafa (2014). İbni Haldun Hayatı ve Eserleri Üzerine Düşünceler, Hitabevi Yayınları, Ankara.
Salutatorium 
Bir Cevap Yazın