Muazzez İlmiye Çığ – Uygarlığın Kökeni Sümerliler 1

muazzez ilmiye çığ - uygarlığın kökeni sümerliler 1

Tufan

“Tevrat’ta ve diğer din kitaplarında yazıldığına göre, bir zamanlar insanlar çok bozulmuş olduklarından Allah veya Rab, onları yok etmeye karar veriyor. Nuh tanrı tanıyan, onun buyruklarını yerine getiren biri. Tanrı ona insanları yok etmek için bir tufan yapacağını, kendisine bir gemi yapmasını ve geminin nasıl yapılacağını, içine neler alacağını bildiriyor. Nuh söylenenleri yapıyor. Tufan oluyor, yeryüzünde yalnız gemidekiler kurtuluyor. Nuh’a da tanrı 950 yıllık bir ömür veriyor.

nuh tufanı görsel

Geçen yüzyıl Irak topraklarında Ninova’da yapılan kazıdan çıkıp İngiltere’de British Müzesi’ne getirilen tabletleri okumaya çalışan George Smith adlı genç bir bilgin, elinde tuttuğu tablette aynı tufan öyküsünün yazılı olduğunu görünce şaşırıyor. 1876 yılında bu metin yayınlanınca okuyanlar arasında büyük bir heyecan yaratıyor. Din adamlarının inancı sarsılıyor. Çünkü onlara göre bu olay ilk ve tek Tevrat’ta yazılmıştı.Bunun üzerine yeniden kazılar yapıldı ve bulunan tabletlerde Tufan öyküsünü Gilgameş’in ölümsüzlüğü ararken, vaktiyle ölümsüzlüğe ulaşan Nuh’un karşılığı Utnapiştim’den dinlediği görüldü. Bu konuda Sümerce olan metin çok sonra, ancak Philadelphia’da bulunan yarısı kırık bir tablette saptandı. Fakat bunun da Gilgameş ile bir ilgisi olup olmadığı belli değil. Tablet kırık olmasına rağmen bulunan kısımdan çıkarılan bilgiler çok önemli.

destanın tableti

Metnin anlaşılmaya başlayan satırlarında, bir tanrı, diğer tanrılara, insanları yok olmaktan kurtaracağını, arınmış yerlere mabetler yapacağını söylüyor. An, Enlil, Enki, Ninhursag adlı tanrıların karabaşlı halkı (Sümerlileri) yarattıklarını, dünyayı birlikte süslediklerini, dört ayaklı hayvanları meydana getirdiklerini anlattıktan sonra 5 şehir krallığının gökten indirildiğini bildiriyor. Bu şehirlerden birincisi Eridu, yönetimi Tanrı Nudimmud’a (diğer adı Enki), ikincisi Badtibira (yönetecek tanrının adı kırık), üçüncüsü Larak, yönetimi Tanrı Endirbilhursag’a, dördüncü Sippar, yönetimi kahraman Utu’ya, beşincisi Şuruppak, yönetimi Tanrı Sud’a veriliyor. Bundan sonra bir kırık bir kısım geliyor ki, burada tanrılar insanlığı yok etmek için bir tufan yapmaya karar vermiş olmalı. Metin tekrar anlaşılmaya başlayınca, bu karardan bazı tanrıların memnun olmadıkları yazılıyor ve Tevrat’daki Nuh’un karşılığı olan Ziusudra ortaya çıkıyor. Onun, dindar, tanrı korkusu bilen ve rüya veya fallarla tanrılardan haberler alan biri olduğu bildiriliyor. Ziusudra, bir duvar arkasından, tanrıların toplantısında bir tufanla insanlığın tohumunu yok etmeye karar verdiklerini bildiren bir tanrının sesini duyuyor.

udnapiştim

Bundan sonra metin yine kırık. Burada Ziusudra’ya bir gemi yapması öneriliyor olmalı. Bundan sonra gelen kısımda tufanın bütün ülkeyi kapladığı, 7 gün 7 gece sürdüğü, sonra Güneş Tanrısı’nın çıktığı, Ziusudra’nın ona kurban verdiği anlaşılıyor. Son kısımda Ziusudra büyük tanrılardan Gök Tanrısı An ve Hava Tanrısı Enlil’in önünde yere kapanıyor (secde) ve kurtulduğu için dualar ediyor. Tanrılar da onu ölümsüzlükle birlikte tanrılar gibi bir yaşam veriyorlar ve onu tanrıların oturduğu, güneşin doğduğu yerdeki Dilmun’a gönderiyorlar. Burası tanrıların yaşadığı cennet bahçesidir” (s. 162-163).

Çığ, Muazzez İlmiye (2017). Uygarlığın Kökeni Sümerliler-1, Kaynak Yayınları, İstanbul.