“Avrupa milletlerinin bilgeliği, fark edilmeyecek kadar parçalanmaları, sömürgelerindeki ilerlemelerin ağır, ama şaşmaz etkilerine yardım ederek yeni dünyanın geleceğini tezelden sağlamış olmaları şüphe götürmez bir gerçek değil midir? O zamandan beri de Avrupa nüfusu bu uçsuz bucaksız topraklar üzerinde hızla çoğalarak, istila etmeye bile kalkışmadan, burada henüz geniş ülkeler kaplayan vahşi milletleri, medenileştirecek ya da ortadan kaldıracak değil midir?
Bizim Afrika’daki, Asya’daki teşebbüslerimizi, kurumlarımızı bir gözden geçirin, göreceksiniz ki, ticaret tekellerimiz, hainliklerimiz, başka renkten, başka dinden insanlara, kan dökmekten de çekinmeyerek hor bakmamız, çalıp çırpmada gösterdiğimiz küstahlık, papazlarımızın acayip din gayretleri, entrikaları, bilgi ışıklarımızdaki üstünlüğün, ticaretimizin sağladığı iyiliklerin baştan elde ettiği saygı, iyi karşılanma duygusunu ortadan kaldırmıştır.
Ama onlara yalnız ahlak bozucular, zorbalar göndermekten vazgeçerek, kendilerinin faydalı yardımcıları, iyi kalpli kurtarıcıları olacağımız gün artık yaklaşıyor” (s. 177-178).
Condorcet, Marquis de (2011). İnsan Zekasının Tarihsel Gelişimi, (çev. Mahmut Özgil), Sayfa Yayınları, İstanbul.
Salutatorium 
Bir Cevap Yazın