Niccolo Machiavelli – Seçme Yazılar

VAL Dİ CHİANA’NIN ASİ HALKI ÜSTÜNE

(1503)

“Lucius Furius Camille, Latium ayaklanmasını bastırdıktan sonra, Roma’ya döner dönmez, Senato’ya aday oldu ve Latin siteleri ve ülkesinin akıbetiyle ilgili anlamlı sorular sordu.

Senato’nun kararı ve onun hemen hemen kelimesi kelimesine telaffuz ettiği sözler Tite-Live’in kaydettiğine göre aynen şöyleydi: ‘Sayın Senato üyeleri, silah gücü ve savaşla Latium’da gerçekleştirilmiş olan iş, Tanrıların yardımı ve askerlerin cesaretiyle nihayet tamamlandı. Düşman ordusu Peda ve Astura yakınlarında ağır bir bozguna uğradı; Latinler’in zorla ya da direnmeden ele geçirilen tüm site ve bölgeleri artık sizindir. Bize şimdi yalnızca gelecekte almak zorunda olduğumuz tavır üstünde düşünüp taşınmak ve bu süreğen ayaklanmaların hışmından, gerek engin bir hoşgörüyle gerek gaddarca olsun, kendimizi nasıl koruyabileceğimiz konusunu tartışmak kalıyor. Eğer Latium ayakta kalacaksa ya da tam tersi, sizi tamamıyla Tanrı yargılayacak ve mahkum edecektir, yok eğer bu kentin halkı özgürce yaşayacaksa, o vakit Tanrı sizi de sonsuza dek özgür kılacaktır. Şu halde, eğer size teslim edilenleri gaddarca cezalandırmayı istiyorsanız, bilin ki, tüm Latium kentini cezalandırmış ve başınız sıkıştığında size birçok yardım sağlayacak bir ülkeyi harap edip çöle çevirmiş olacaksınız, yok eğer atalarınızın yolundan gidip de yenilmişlere Roma’da yaşamaya zorlamayı ve böylelikle Roma Cumhuriyetini daha da büyütmeyi düşünüyorsanız, aynı şekilde, sizin sitenizde gelişip büyüyecektir. Bana kalırsa, sadece şu öğüdü verirdim size: En sağlam hükümdarlık sadık bir tebaası olan ve kendi hükümdarlarına bağlı olanların hükümdarlığıdır. Ama şu an sizin ivedi olarak karar vermeniz gereken şey, tüm halkın korku ve umut arasında kıvranmasına seyirci kalmamanız ve onları bu belirsizlikten kurtararak kendi acıma ve merhamet duygularınızla onurlandırmanız olacaktır. Benim rolüm size bu uyarıları yapmakla burada sona ermiş oldu. Cumhuriyet için neyin yararlı, neyin sakıncalı olduğuna karar verecek olan şimdi sizlersiniz” (s. 56-57).

Machiavelli, Niccolo (2000). Seşme Yazılar, (çev. Hüseyin Köse), Öteki Yayınevi, Ankara.

1503 İtalya Haritası

Harita Kaynak