Pyotr Alekseyeviç Kropotkin – Ekmeğin Fethi

“Parlamentarizmin yanlışları ve temsili yönetim adı verilen garabetin kusurları öylesine kör kör parmağım gözünedir ki, bu yönetim biçiminin eleştirisiyle uğraşan düşünürlerin bile (J. Stuart Mill, Lavergne) yalnızca genel hoşnutsuzluğu dile getirdikleri söylenebilir. Gerçekten de, saçmalığı düşünebiliyor musunuz: Üç beş kişiyi seçiyorsunuz ve onlara ‘Bizim hayatımızın her alanıyla ilgili yasalar çıkarın, hatta hayatımızın sizin hiç bilip anlayamadığınız alanlarıyla bile ilgili olabilir bu yasalar’ diyorsunuz? Artık insanlar şunu anlamaya başladır: ‘Çoğunluk yönetimi’ demek, uygulamada, tüm ülke işlerini, ülkenin nerede ne kadar meclisi varsa hepsinde çoğunluğu elinde tutan kişilere – Fransız Devrimi sırasındaki adlandırma- larıyla ‘bataklık kurbağaları’na – ya da belirli hiçbir dünya görüşü olmayan, rüzgarın nereden estiğine ve nereden daha çok parsa toplayacaklarına bakarak bazen ‘sol’, bazen ‘sağ’ partilerde yer kapan insanlara vermek demektir. Anayasal yönetim, kuşkusuz, saray partilerinin sınırsız yönetimlerine göre ileri doğru bir adımdı, ancak insanlık mayalanmayı bekler gibi burada takılıp kalamaz, yeni yollar aranacak ve bulunacaktır” (s. 73).

Kropotkin, P. A. (1999). Ekmağin Fethi, (çev. Mazlum Beyhan), Öteki Yayınevi, Ankara.