“İnsanlar sonunda erkten nasıl vazgeçeceklerini şeylerin erkinden öğreniyorlar. Ne zaman ki en yakın pratik amaçların ulaşılmış en uzak amaçlar olduğu ortaya çıkar ve ” muhbir ve casusların ihbar edemeyeceği” toprakların, yani egemen bilimin yanlış anladığı doğaya ait toprakların kökenimizin toprakları olduğu hatırlanır, o zaman Aydınlanma kendisini tamamlamış ve ortadan kaldırarak aşmış olur. Günümüzde Bacon’un “doğaya praksiste hakim olma” ütopyası dünya ölçeğinde gerçekleşmiş, onun boyunduruk altına alınmamış doğaya atfettiği cebrin özü de açık bir biçimde ortaya çıkmıştır. Bu öz, egemenliğin ta kendisidir. Bacon’a göre kuşkusuz bir biçimde “insanın üstünlüğü”nü sağlayan bilgi artık egemenliğin çözülüşüne yöneldi. Ne ki şimdinin hizmetine giren Aydınlanma böyle bir olasılık karşısında kitlelerin tümden aldatılmasına dönüşmektedir”(s.67)
Adorno, W., Theodor – Horkheimer, Max (2010). Aydınlanmanın Diyalektiği (Felsefi Fragmanlar), (çev. Nihat Ülner – Elif Öztarhan Karadoğan) Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
Salutatorium 
Bir Cevap Yazın